Uraz kręgosłupa szyjnego z uszkodzonym rdzeniem kręgowym

Bez wątpienie odcinek szyjny jest wyjątkowo narażony na urazy. Wpływa na to ma jego niezwykle delikatna budowa kostna oraz słabo rozwinięty gorset mięśniowy. Dodatkowo nie bez znaczenia jest także duży zakres ruchomości w obrębie wspomnianego odcinka.

Jeśli chodzi o rdzeń kręgowy jest to część OUN (ośrodkowego układu nerwowego), który odpowiada za przewodnictwo impulsów pomiędzy mózgowiem a obwodowym układem nerwowym. W momencie pojawienia się uszkodzeń w obrębie OUN mamy do czynienia ze spastycznością czyli wzmożonym napięciem mięśniowym a także zaburzeniami wykonywania, kontroli ruchów dowolnych, jak również koordynacji ruchów i równowagi. Ponadto pojawiają się inne  nieprawidłowości, do których należy m.in. atetoza, dystonia, drżenie spoczynkowe.

Przyczyny urazów kręgosłupa

Jest wiele przyczyn uszkodzeń rdzenia kręgowego. Najczęściej są to wypadki komunikacyjne oraz upadki na głowę np. na skutek skoków do zbyt płytkiej wody. Mechanizm uszkodzenia polega na niestabilnym złamaniu bądź zwichnięciu zazwyczaj z mechanizmu zgięciowego lub zgięciowo-kompresyjnego. Pod wpływem przemieszczeń dochodzi do ucisku elementów kostnych na wspomniany rdzeń kręgowy, co z kolei przekłada się na zaburzenia ukrwienia rdzenia, mechaniczne uszkodzenia nie wyłączając możliwości przerwania jego ciągłości.

Kolejny przykład uszkodzenia rdzenia kręgowego polega na wstrząśnięciu, które polega na chwilowym i całkowicie odwracalnym porażeniu rdzenia. Stłuczenie to kolejny typ uszkodzenia, który powstaje w wyniku tępego urazy, podczas którego w środkowej części rozwija się krwotok, co z kolei skutkuje zaburzeniami w ukrwieniu jak również zmiany o charakterze martwiczym. Inny typ uszkodzeń, który prowadzi do obkurczenia lub też uszkodzenia naczyń odpowiadających za ukrwienie to tzw. uszkodzenie naczyniowe, którego konsekwencją jest niedokrwienie oraz martwica rdzenia.

Uszkodzenie rdzenia

Jeśli dojdzie do uszkodzenia całkowitego rdzeń nieodwracalnie utraca swoje czynności ( z wyjątkiem czynności odruchowo-bezwarunkowej). W przypadku uszkodzeń częściowych mamy do czynienia z bardzo zróżnicowanym problemem. W zależności od tego jak rozległe jest powyższe zaburzenie takie uszkodzenia możemy podzielić na następujące zespoły:

• Browna- Seguarda- charakteryzujące się porażeniem połowicznym oraz ubytkami czucia proprioceptywnego występującego po stronie urazu, zaś po stronie przeciwnej zaburzenia czucia temperatury oraz bólu;
• tylnego uszkodzenia rdzenia- zaburzone jest czucie powierzchowne jak i głębokie;
• środkowego uszkodzenia rdzenia- zachowane jest czucie powierzchowne i głębokie, niemniej jednak dochodzi do ciężkiego niedowładu lub też porażenia kończyn;
• przedniego uszkodzenia rdzenia- zachowane zostaje jedynie czucie głębokie. Mamy do czynienia z rozległym porażeniem ruchowym oraz zniesieniem czucia powierzchownego.

Terapia pacjenta

Postępowanie terapeutyczne w przypadku urazów odcinka szyjnego z uszkodzonym rdzeniem kręgowym powinno być bardzo precyzyjnie dobrane do rodzaju uszkodzenia jak również stanu wyjściowego pacjenta. W początkowej fazie stosuje się delikatne ćwiczenia w odciążeniu, do których należą np. ćwiczenia oddechowe. Ułatwiają one usuwanie wydzieliny  oskrzelowej jak również wzmacniają mięśnie oddechowe. Ponadto bardzo ważne są również ćwiczenia bierne porażonych kończyn. Nie należy również pomijać właściwego ułożenia pacjenta w czasie pomiędzy ćwiczeniami. Zabieg ten ma na celu zapobieganie tzw. stopom końskim, przeprostowi  w kolanie, przykurczom zgięciowo-przywiedzeniowym, a także łokcia, nadgarstka oraz palców.

Od razu przy pojawieniu się choćby minimalnej funkcji mięśni należy wdrożyć ćwiczenia wg koncepcji neurofizjologicznych np. PNF. W początkowej fazie wykonuje się ćwiczenia stabilizujące tułów, ćwiczenia rozciągające, a także pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową. Stopniowo należy wprowadzać opór manualny, zaś w końcowym etapie ćwiczenia całego tułowia zwiększając siłę, kontrolujące ruch i pracę mięśni na poziomie całego kręgosłupa wraz z poprawą dynamiki ruchów kończyn.

Kontynuacja terapii

Kolejnym elementem terapii jest wczesna pionizacja zaś następnym etapem jest nauka chodu.

W terapii pacjentów bardzo przydatna może okazać się terapia manualna. Z pomocą właściwych technik mobilizacji czy manipulacji możemy zmniejszać dolegliwości bólowe jak również poprawiać ruchomość. W pierwszych dniach po zdjęciu kołnierza (gorsetu) stabilizującego zalecane jest zastosowanie metody kinesiotapingu. Kinesiotaping to oklejania elastycznymi, specjalnymi plastrami, które wykazują działanie sensoryczne, odciążające oraz stabilizujące. Bardzo dobre efekty daje również specjalistyczne techniki mięśniowo-powięziowe, tkanek miękkich, które zmniejszają wzmożone napięcie. Ponadto poprawia ukrwienie i odżywienie tkanek możemy w tym celu wykonać również masaż.

Jeśli u Twojego pacjenta doszło do uszkodzenia nerwów obwodowych zastosuj neuromobilizację. Są to techniki polegające na mobilizowaniu układu nerwowego poprzez umiejętne wprowadzanie sił (np. napięcia) tkanek nerwowych, w celu poprawy odżywienia oraz elastyczności, a także aktywizacji procesów naprawczych i regeneracyjnych.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszych kursów dla fizjoterapeutów, lekarzy, osteopatów, Szczegóły: kursy dla fizjoterapeutów, oraz pod numerem 609-808-407.,…